NCERT solution class 8 sanskrit chapter 9 सप्तभगिन्यः (प्रत्यय:)

---

Page No 64:

Question 2

प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत −
(क) अस्माकं देशे कति राज्यानि सन्ति?
(ख) प्राचीनेतिहासे का: स्वाधीना आसन्?
(ग) केषां समवाय: ‘सप्तभगिन्य:’ इति कथ्यते?
(घ) अस्माकं देशे कति केन्द्रशासित प्रदेशा: सन्ति?
(ङ) सप्तभगिनी प्रदेशे क: उद्योग: सर्वप्रमुख: ?

Answer:

(क) अष्टविंशति:
(ख) सप्तभगिन्य:
(ग) सप्तराज्यानाम्।
(घ) सप्त।
(ङ) वंशोद्योग:।

---

Question 3

अधोलिखितपदेषु प्रकृति − प्रत्ययविभागं कुरूत −

	पदानि	प्रकृति:		प्रत्यय:
	यथा-गन्तुम्	गम्	+	तुमुन्
(क)	ज्ञातुम्	—————————	+	—————————
(ख)	ग्रहीतुम्	—————————	+	—————————
(ग)	पातुम्	—————————	+	—————————
(घ)	श्रोतुम्	—————————	+	—————————
(ङ)	भ्रमितुम्	—————————	+	—————————

Answer:

	पदानि	प्रकृति:		प्रत्यय:
	यथा-गन्तुम्	गम्	+	तुमुन्
(क)	ज्ञातुम्	ज्ञा	+	तुमुन्
(ख)	ग्रहीतुम्	ग्रह्	+	तुमुन्
(ग)	पातुम्	पा	+	तुमुन्
(घ)	श्रोतुम्	श्रु	+	तुमुन्
(ङ)	भ्रमितुम्	भ्रम्	+	तुमुन्

---

Page No 65:

Question 4

पाठात् चित्वा तद्भवपदानां कृते संस्कृतपदानि लिखत −

	तद्भव − पदानि	संस्कृत − पदानि
	यथा-सात	सप्त
(क)	बहिन	—————————
(ख)	संगठन	—————————
(ग)	बाँस	—————————
(घ)	आज	—————————
(ङ)	खेत	—————————

Answer:

	तद्भव − पदानि	संस्कृत − पदानि
	यथा-सात	सप्त
(क)	बहिन	भगिनी
(ख)	संगठन	समवाय
(ग)	बाँस	वंश
(घ)	आज	अद्य
(ङ)	खेत	क्षेत्रम्

---

Question 5

भिन्नप्रकृतिकं पदं चिनुत −
(क) गच्छति, पठति, धावति, अहसत्, क्रीडति।
(ख) छात्र:, सेवक:, शिक्षक:, लेखिका, क्रीडक:।
(ग) पत्रम्, मित्रम्, पुष्पम्, आम्र:, नक्षत्रम्।
(घ) व्याघ्र:, भल्लूक:, गज:, कपोत:, वृषभ:, सिंह:।
(ङ) पृथिवी, वसुन्धरा, धरित्री, यानम्, वसुधा।

Answer:

(क) अहसत्
(ख) लेखिका
(ग) आम्र:
(घ) कपोत:
(ङ) यानम्

---

Question 6

मञ्जुषात क्रियापदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत −

सन्ति, अस्ति, प्रतीयन्ते, वर्तते, इच्छामि, निवसन्ति, वर्तन्ते

(क)	अयं प्रयोग: प्रतीकात्मक:	—————————
(ख)	सप्त केन्द्रशासितप्रदेशा:	—————————
(ग)	अत्र बहव: जनजातीया:	—————————
(घ)	अहं किमपि श्रोतुम्	—————————
(ङ)	तत्र हस्तशिल्पिनां बाहुल्यं	—————————
(च)	सप्तभगिनीप्रदेशा: रम्या: हृद्या च	—————————
(छ)	गुणगौरवदृष्ट्या इमानि वृहत्तराणि	—————————

Answer:

(क)	अयं प्रयोग: प्रतीकात्मक:	वर्तते।
(ख)	सप्त केन्द्रशासितप्रदेशा:	सन्ति।
(ग)	अत्र बहव: जनजातीया:	निवसन्ति।
(घ)	अहं किमपि श्रोतुम्	इच्छामि।
(ङ)	तत्र हस्तशिल्पिनां बाहुल्यं	अस्ति।
(च)	सप्तभगिनीप्रदेशा: रम्या: हृद्या च	वर्तन्ते।
(छ)	गुणगौरवदृष्ट्या इमानि वृहत्तराणि	प्रतीयन्ते।

---

Page No 66:

Question 7

विशेष्य − विशेषणानाम् उचितं मेलनम् कुरूत −

विशेष्य − पदानि	विशेषण − पदानि
अयम्	संस्कृति:
संस्कृतिविशिष्टायाम्	इतिहासे
महत्त्वाधायिनी	प्रदेश:
प्राचीने	समवाय:
एक:	भारतभूमौ

Answer:

विशेष्य − पदानि	विशेषण − पदानि
अयम्	प्रदेश:
संस्कृतिविशिष्टायाम्	भारतभूमौ
महत्त्वाधायिनी	संस्कृति:
प्राचीने	इतिहासे
एक:	समवाय: