Page No 33:
Question 1
एकपदेन उत्तरं लिखत-(क) व्याधस्य नाम किम् आसीत्?
(ख) चञ्चल: व्याघ्रं कुत्र दृष्टवान्?
(ग) विस्तृते जाले क: बद्ध: आसीत्।
(घ) बदरी-गुल्मानां पृष्ठे का निलीना आसीत्?
(ङ) अनारतं कूर्दनेन क: श्रान्त: अभवत्?
Answer:
(क) चञ्चल:।(ख) वने।
(ग) व्याघ्र:।
(घ) लोमशिका।
(ङ) व्याघ्र:।
Question 2
संस्कृतेन उत्तरत-(क) चञ्चलेन वने किं कृतम्?
(ख) व्याघ्रस्य पिपासा कथं शान्ता अभवत्?
(ग) जलं पीत्वा व्याघ्र: किम् अवदत्?
(घ) चञ्चल: ‘मातृस्वस:!’ इति कां सम्बोधितवान्?
(घ) जाले पुन: बद्धं व्याघ्रं दृष्ट्वा व्याध: किम् अकरोत्?
Answer:
(क) चञ्चलेन वने जालं विस्तीर्यमम्।(ख) व्याधेन आनीतेन नद्या: जलं पीत्वा व्याघ्रस्य पिपासा शान्ता अभवत्।
(ग) जलं पीत्वा व्याघ्र: अवदत् यत्, “शान्ता मे पिपासा साम्प्रतं बुभुक्षितोऽस्मि। इदाभीम् अहं त्वां खादिष्यामि।”
(घ) चञ्चल: ‘मातृस्वस:!’ इति लोमशिकां सम्बोधितवान्।
(घ) जाले पुन: बद्धं व्याघ्रं दृष्ट्वा व्याध: प्रसन्नो भूत्वा गृहं प्रत्यावर्तत।
Page No 34:
Question 3
अधोलिखितानि वाक्यानि क:/का कं/कां प्रति कथयति-- क:/काकं/कांयथा-इदानीम् अहं त्वां खादिष्यामि।व्याघ्र:व्याधम्(क)कल्याणं भवतु ते।——————————————(ख)जना: मयि स्नानं कुर्वन्ति।——————————————(ग)अरे मूर्ख! धर्मे धमनं पापे पुण्यं भवति एव।——————————————(घ)यत्र कुत्रापि छेदनं कुर्वन्ति।——————————————(ङ)सम्प्रति पुन: पुन: कूर्दनं कृत्वा दर्शय।——————————————
Answer:
- क:/काकं/कांयथा-इदानीम् अहं त्वां खादिष्यामि।व्याघ्र:व्याधम्(क)कल्याणं भवतु ते।व्याघ्र:व्याधम्(ख)जना: मयि स्नानं कुर्वन्ति।नदीजलम्व्याधम्(ग)अरे मूर्ख! धर्मे धमनं पापे पुण्यं भवति एव।व्याघ्र: नदीजलम् वृक्षम् चव्याधम्(घ)यत्र कुत्रापि छेदनं कुर्वन्ति।वृक्ष:व्याधम्(ङ)सम्प्रति पुन: पुन: कूर्दनं कृत्वा दर्शय।लोमशिकाव्याघ्रम्
Question 4
सन्धिं कृत्वा लिखत-- मृग+आदीनाम्=———————तथा+एव=———————कुत्र+अपि=———————बुभुक्षित:+अस्मि=———————प्रति+आ+अवर्तत=———————
Answer:
- मृग+आदीनाम्=मृगादीनाम्तथा+एव=तथैवकुत्र+अपि=कुत्रापिबुभुक्षित:+अस्मि=बुभुक्षितोऽस्मिप्रति+आ+अवर्तत=प्रत्यावर्तत
Question 5
उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत-- एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्यथा-मातृ (प्रथमा)मातामातरौमातर:स्वसृ (प्रथमा)—————————————————————मातृ (तृतीया)मात्रामातृभ्याम्मातृभि:स्वसृ (तृतीया)—————————————————————स्वसृ (सप्तमी)स्वसरिस्वस्रो:स्वसृषृमातृ (सप्तमी)—————————————————————स्वसृ (षष्ठी)स्वसु:स्वस्रो:स्वसृणाम्मातृ(षष्ठी)—————————————————————
Answer:
- एकवचनम्द्विवचनम्बहुवचनम्यथा-मातृ (प्रथमा)मातामातरौमातर:स्वसृ (प्रथमा)स्वसास्वसरौस्वसर:मातृ (तृतीया)मात्रामातृभ्याम्मातृभि:स्वसृ (तृतीया)स्वस्रास्वसृभ्याम्स्वसृभि:स्वसृ (सप्तमी)स्वसरिस्वस्रो:स्वसृषृमातृ (सप्तमी)मातरिमात्रो:मातृषुस्वसृ (षष्ठी)स्वसु:स्वस्रो:स्वसृणाम्मातृ(षष्ठी)मातु:मात्रो:मातृणाम्
Page No 35:
Question 6
मञ्जूषात: पदानि चित्वा कथां पूरयत-- दृष्ट्वास्वकीयै:कृतवान्कर्तनम्वृद्ध:साट्टहासम्तर्हिक्षुद्र:मोचयितुम्अकस्मात्
Answer:
एकस्मिन् वने एक: वृद्ध: व्याघ्र: आसीत्। स: एकदा व्याधेन विस्तारिते जाले बद्ध: अभवत्। स: बहुप्रयासं कृतवान् किन्तु जालात् मुक्त: नाभवत्। अकस्मात् तत्र एक: मूषक: समागच्छत्। बद्धं व्याघ्रं दृष्ट्वा स: तम् अवदत्-अहो! भवान् जाले बद्ध:। अहं त्वां मोचयितुम् इच्छामि। तच्छ्रुत्वा व्याघ्र: साट्टहासम् अवदत्-अरे! त्वं क्षुद्र: जीव: मम सहाय्यं करिष्यसि। यदि त्वं मां मोचयिष्यसि तर्हि अहं त्वां न हनिष्यामि। मूषक: स्वकीयै: लघुदन्तै: तज्जालं कर्तनम् कृत्वा तं व्याघ्रं बहि: कृतवान्।Question 7
धातुं प्रत्ययं च लिखत-- पदानि=धातु:प्रत्यय:यथा- गन्तुम्=गम्+तुमुन्द्रष्टुम्=———————+———————करणीय=———————+———————पातुम्=———————+———————खादितुम्=———————+———————कृत्वा=———————+———————
Answer:
- पदानि=धातु:प्रत्यय:यथा- गन्तुम्=गम्+तुमुन्द्रष्टुम्=दृश+तुमुन्करणीय=कृ+अनीयरपातुम्=पा+तुमुन्खादितुम्=खाद्+तुमुन्कृत्वा=कृ+त्वा
0 comments:
Post a Comment